دانلود کتاب احیاء الملوک

کتاب احیاء الملوک: شامل تاریخ سیستان از ادوار باستانی تا سال 1028 قمری اثر ملک شاه حسین سیستانی با ترجمه منوچهر ستوده است؛ ملک شاه حسین سیستانی یکی از شاهزادگان صفاری سیستان است که به گفته خود او نسبش به عمر و لیث صفاری می رسد. کتاب تذکره خیر البیان و کتاب احیاء الملوک دو اثر ارزنده به جا مانده از این شاهزاده سیستانی است. احیاء الملوک، کتابی به زبان فارسی متضمن تاریخ سیستان از قدیم‌ترین روزگاران تا سال ۱۰۲۸ تالیف ملک شاه حسین بن ملک غیاث الدین محمد بن ملک محمود سیستانی، از شاه زادگان و امیران سیستانی اوایل قرن یازدهم هجری، معاصر صفویه ، وی خود را از اعقاب صفاریان به شمار آورده است. اثر او در ۱۰۲۷ مقارن پادشاهی شاه عباس اول، نوشته شده و در آن، حوادث تاریخ که در سیستان روی داده، به تفصیل تمام گزارش و بعدها شرح وقایع سال ۱۰۲۸ بر آن افزوده شده است. احیاء الملوک، حاوی یک مقدمه، سه فصل و خاتمه است. مقدمه در بیان حال دانشمندان، راویان حدیث ، مفسران، زاهدان و شاعران نامدار سیستان و نسب پادشاهان آن جا و برخی غرایب و عجایب آن سرزمین است. فصل اول در ذکر گروهی است که از زمان بنای سیستان تا ظهور اسلام در آنجا لوای بزرگی برافراخته‌اند و احوال برخی از امرای عرب که در آن جا حکومت داشته‌اند. در ضمن این فصل؛ مشتمل است بر تاریخ افسانه‌ای سیستان و بیشتر ماخوذ از تاریخ سیستان. فصل دوم، در وقایع حالات اولاد کسری است که پس از استیصال عجم و دولت اسلامی به سیستان آمده‌اند و ظهور صفاریان تا زمان ملک قطب الدین محمد ثالث، فصل سوم از زمان ملک قطب الدین محمد است تا عصر مولف و تاریخ ختم تالیف کتاب؛ یعنی سال ۱۰۲۸ ه.ق خاتمه در شرح وقایعی است که مولف خود عینا و شخصا مشاهده کرده و به ضبط دقیق آن ها پرداخته است. بخش عمده و بیشتر محتویات این تاریخ؛ شامل شرح تفصیلی وقایع سیستان از روزگار پس از مرگ امیرتیمور گورکان تا عصر مولف است. در این کتاب، بیش از ۱۲۵ نام آمده که اغلب خود را از اولاد ساسان و نسل انوشیروان می‌دانستند. بدین قرار احیاء الملوک متضمن مباحثی در تاریخ سیستان است که بخشی از آنها منحصر به آن است. از جمله حوادث عصر مولف متضمن اطلاعات فراوان و گرانبهایی از سیستان آن دوره به ویژه در باب طبقات مردم، از میرزایان، یاران، منشیان، کتابداران، سرخیلان، سادات، حقه بازان، خیال بازان، شبگردان، قصه خوانان، کشتی گیران، معرکه آرایان و سایر اقشار اجتماعی سیستان، همچنین آگاهی‌هایی در باب زندگی اقتصادی مردم سیستان به خصوص در هنگامه پریشانی و عسرت و سختی ناشی از حمله ازبکان می باشد. مولف، با موشکافی و دقت، بسیاری از مسائل ناشناخته مربوط به تاریخ ایران دراین دوره‌ها را با ذکر جزئیات شرح داده است. البته، دیدگاه او در گزارش حوادث عصری؛ همانند اغلب مورخان خالی از اغراض خاص نیست. به خصوص در مواردی که قضایا به شخص خود او مربوط می‌شود، قضاوتش گاه یک جانبه است و باید با احتیاط تلقی شود. مولف در ضبط سنوات گاه دچار اشتباه شده، مثلا سال مرگ شاه طهماسب را ۹۸۳ ه.ق نوشته است. نثر احیاء الملوک پیراسته و روان نیست. هدف او هم نوشتن تاریخ بود، به رغم آشنایی با فنون ادبی، در قید آراستن نشر کتاب نبوده است. از احیاء الملوک تنها یک نسخه خطی بر جای مانده که در کتابخانه موزه بریتانیا نگهداری می‌شود. مصحح کتاب آقای منوچهر ستوده، مقدمه مفصلی بر کتاب نوشته و حواشی و تعلیقاتی به انتهای آن افزوده و بسیاری از مشکلات متن را گشوده است. در پایان کتاب فهرست‌های متعدد؛ از جمله برای آیات، احادیث و کلمات قصار، سلسله‌ها، ایلات، طوایف، تیره‌ها، طبقات اجتماعی، لغات و اصطلاحات، سنوات مذکور در متن آمده است. این کتاب به تصحیح دکتر منوچهر ستوده در سال 1344 توسط بنگاه ترجمه و نشر کتاب در تهران منتشر شده است.